Termin statio, zapożyczony z rzymskiej terminologii militarnej, dla pierwszych chrześcijan oznaczał uroczyste msze pontyfikalne ku czci męczenników odprawiane na ich grobach. Papież Grzegorz Wielki (540 – 604) nadał temu wczesnochrześcijańskiemu obyczajowi ścisłą formę liturgiczną. Od tamtej pory kolejni papieże w okresie wielkiego postu celebrowali msze każdego dnia w innym, wybieranym według określonego porządku kościele stacyjnym. Zwyczaj przetrwał do XIV wieku, do czasów niewoli awiniońskiej. Zaniknął, kilkakrotnie odradzał się w różnych wariantach, by znów odejść w niepamięć. Nowy impuls starożytnej tradycji dał papież Jan XXIII (1958 - 1963). W 1959 roku, tak jak jego odlegli w czasie poprzednicy, w Środę Popielcową znów odprawił mszę w Bazylice św. Sabiny - pierwszym z 44 kościołów stacyjnych. Tę tradycję Popielca na Awentynie kontynuowali i jego następcy.
Wizytę i uczestnictwo we mszy w kościołach stacyjnych pojmuje się jako pielgrzymkę pokutną przygotowującą do Wielkanocy, jako, mówiąc słowami Benedykta XVI, wchodzenie na górę spotkania. Można ją pojąć także jako sposób na zwiedzanie Rzymu. Każda ze świątyń ma wielowiekową, barwną historię, a trasa pielgrzymki obejmuje siedem rzymskich wzgórz, wychodzi poza starożytne mury obronne i sięga słynnej Via Appia oraz katakumb.

Lista rzymskich wielkopostnych
kościołów stacyjnych

Stacje Wielkanocne